Maneho di awa na Boneiru

Debí na kambio di klima, tin e menasa ku chèns ta bira mas grandi ku partinan di nos isla ta inundá.

W

Nos por ta agradesido ku e suerte ku nos tin. Na Boneiru nos tin awa di bebe konfiabel. Nos ta traha esei di awa di laman ku tin rònt di nos. Ke men nos mas ku basta den stòk! Nos tin tambe instalashon pa purifiká awa di kloaka. E instalashon ta purifiká awa shushi di nos sistema di kloaka ku ta limitá. Ta purifiká awa shushi di berpùt tambe ei. Ku esei Boneiru ta kumpli ku meta 6 di Desaroyo Duradero di e Agènda pa Desaroyo Duradero 2030 di Nashonnan Uní: Tur hende por disponé di awa ku ta seif pa bebe i di fasilidat sanitario bon. E aènda kompleto ta konsistí di 17 meta pa desaroyo duradero. 

Awe, 22 di mart 2023, ta Dia Mundial di Awa. Nashonnan Uní a proklamá e dia akí. Pasó no ta na tur parti na mundu e situashon ta mes faborabel manera aki. Al kontrario. Rònt mundu tin un krísis di awa ta reina.

Ban bèk na Boneiru. Ta asina ku nos maneho di awa ta kompletamente na òrdu? Esei no ta e kaso. E molèster di áwaseru den temporada di yobida ku ta tras di lomba, a mustra esei klaramente. Durante un parti di aña nos isla ta seku mes. Durante un otro parti di aña, Kralendijk ta inundá. Awor e kos ta pa fangu áwaseru i almasen’é na tera. Di tal formá ku e ora ei awa por infiltrá den suela i komplementá nos stòk di awa di suela. Nos ta hasi esei ku dam i tanki. Ta importante, pasó basta awa di suela ta muchu salu. P’esei nos no por koba pos ilimitá. Mas pos tin, mas grandi e chèns pa awa salu. No ta un opshon tampoko pa laga awa di áwaseru bai den laman pa loko. Esei ta gastamentu di awa dushi ku ta balioso, i awa di áwaseru tin muchu lodo aden. Esei ta malu pa nos ref di koral.

Un otro punto ta nivel di laman ku ta subiendo. Debí na kambio di klima, tin e menasa ku chèns ta bira mas grandi ku partinan di nos isla ta inundá. Nos mester tuma medida pa evitá esei òf pa redusí efekto di esei. Tin un palabra ofisial p’esei esta adaptashon di klima. Adaptá nos mes na klima ku ta kambiando. Hulanda tin algun tempu kaba hasiendo esaki. Mas o ménos 59% di hulandes ta vulnerabel pa inundashon. Ke men nos por hasi bon uso di un tiki ayudo di e banda ei.    

Den e añanan benidero nos ta bai mehorá nos maneho di awa drástikamente ku ayudo hulandes. P’esei nos a papia di e posibilidat di un mesa di klima ku Ed Nijpels komo preparadó di kaminda, kwartiermaker. A buska kooperashon tambe ku e organisashon gubernamental hulandes pa atministrashon di awa públiko, esta waterschap. Komo promé paso nos ta bai traha un plan awor pa drecha algun dam grandi. Huntu ku universidat di Wageningen, nos ta bai inventarisá tambe e zona di desagwe di Saliña di Vlijt. Nos ta adaptá tambe e dekreto di konstrukshon, pa asina renbak i un bon manera pa fangu awa shushi por bira obligatorio. Asina nos ta purba hasi nos isla mas resistente kontra klima.