Waarom is dit onderzoek uitgevoerd?
Het onderzoek is uitgevoerd om vast te stellen of de AVI binnen de norm inzetbaar was voor het verbranden van drie samenstellingen van biomedisch afval.
Hoe werd de rook van de afvalverbrander getest?
De testen in 2024 zijn door een onafhankelijk bedrijf (ECL) uitgevoerd. Er is gekeken naar de gevaarlijke stoffen in en bij de schoorsteen. De afvalverbrander heeft een week gedraaid zoals die eerder ook gebruikt werd. Er werden drie typen afval verbrand: licht medisch afval, medium medisch afval, en kadavers. De omwonenden waren in die periode op een alternatieve verblijfplaats.
Wat zijn de uitslagen van het onderzoek?
Uit het onderzoek is gebleken dat bij het verbranden van elk van de soorten afval, de normen voor een aantal stoffen flink werden overschreden.
Wat betekenen deze resultaten voor mijn gezondheid?
Voor een aantal stoffen zijn in de testperiode de normen sterk overschreden. Het is zeer aannemelijk dat omwonenden overlast en lichamelijk klachten hebben ervaren op momenten dat de AVI in gebruik was, ondanks het verdunnen van concentratie van de stoffen door de invloed van wind en neerslag. We weten niet of en zo ja hoeveel mensen zijn blootgesteld aan deze stoffen en voor hoelang. Door regen en erosie spoelen stoffen in de bodem geleidelijk weer weg en vermindert de concentratie daarvan.
Het is moeilijk te zeggen wat op Bonaire op lange termijn de gevolgen zijn van het inademen en/of binnenkrijgen van de stoffen vanuit de AVI. Daarvoor is meer specialistisch onderzoek nodig naar intensiteit van exacte blootstelling en het langdurig voorkomen van bepaalde stoffen in bodem en water.
In het algemeen weten we dat meer fijnstof in de lucht kan leiden tot verkorting van de levensduur en een verhoging van gezondheidsklachten, zoals chronische luchtwegaandoeningen. Ook kan een toename in het medicijngebruik worden gezien als er meer luchtverontreiniging is.
Ten aanzien van de stoffen die neerslaan in de omgeving is het mogelijk dat deze stoffen terecht zijn gekomen in de bodem en planten. Effecten op de gezondheid* ontstaan als deze stoffen via voedsel of hand-mond contact het lichaam binnenkomen en kunnen effect hebben bij ophoping in het lichaam. (*Zie verder ook Q&A rond het MOD onderzoek, toelichting op dit type stoffen).
Is er op dit moment nog gevaar voor mijn gezondheid?
De afvalverbrandingsinstallatie staat uit. Via de lucht is daarbij dus geen gevaar meer.
Begin 2024 is verkennend onderzoek gedaan naar het neerslaan van stoffen rond de AVI. Hieruit bleek dat er geen verhoogde concentraties dioxines en zware metalen in het bodemstof aangetoond konden worden. Let op, naast de uitstoot vanuit de AVI is het aannemelijk dat er andere bronnen zijn geweest of nog steeds zijn die schadelijke stoffen in het milieu brengen. (branden op landfill, het verbranden van huis- en tuinafval, uitlaatgassen van voertuigen) Hiervoor is nader onderzoek op Bonaire nodig.
Ontstaat er in de toekomst risico op soortgelijke vervuiling?
De AVI staat sinds begin 2023 uit. Sindsdien zijn geen vervuilende stoffen meer in de omgeving terechtkomen. Ook zal er geen nieuwe afvalverbrander voor biomedisch afval op Selibon worden geplaatst.
Wat gaat het OLB met de ECL resultaten doen?
Het Bestuurscollege is zich bewust van de impact van deze uitslagen. BC laat momenteel uitzoeken welke onderzoeken nodig zijn om meer te kunnen zeggen over effecten van de AVI op gezondheid en milieu op Bonaire. PG adviseert in samenwerking met kennispartners zoals RIVM het Bestuurscollege daarin. Verwacht wordt dat voorstellen hierover in het eerste kwartaal van 2025 worden voorgelegd aan het Bestuurscollege.
