Q1 2025 aktualisashon malesa kontagioso
Dengue
Den e promé kuartal di 2025, e kantidat di kaso di dengue a sigui oumentá. Den e último tres lunanan, tabatin na tur 226 infekshon di dengue konfirmá. Na luna di febrüari en partikular, hopi hende a haña dengue. Tin mas hende a bai nan dòkter di kas ku keho di dengue, ku den e mes periodo aña pasá. Mayoria hende tabatin keho leve. Ocho persona mester a drenta hospital ku kaso serio di dengue e kuartal akí. Nan tur a rekuperá.
Na kuminsamentu di mart, departamento di Salubridat Públiko (PG/GGD) a kologá poster nobo na tur ofisina di dòkter di kas. Tur hende ku tin keho ku ta normal pa dengue, por scan un QR-code riba e poster pa mèldu (molèster di) sangura. Kada biaha ku un hende mèldu molèster, inspektornan di e tim di vèktòr ta kontrolá si tin lugá kaminda sangura ta brui den den bisindario di kaminda e hende ta biba, i nan ta atendé ku esaki. Nan ta duna tep tambe pa evitá plamamentu.
Seguridat di kuminda: Blueberries
Na kuminsamentu di yanüari, for di Hulanda oropeo a atvertí ku tin un brote di hepatitis A relashoná ku komementu di blueberries di fris di e marka AH den saku chikí di un kilo i ku fecha di vensementu te 14-4-2026. Na Boneiru a bende 200 saku di blueberries na Van den Tweel entre 9 di desèmber 2024 i 10 di yanüari 2025. No a mèldu hende ku hepatitis A na PG/GGD den e periodo despues.
E insidente a mustra importansia di koperashon i komunikashon rápido entre e partidonan embolbí na e isla, manera Direktorado di Supervishon i Mantenshon, pero el a mustra tambe nos posishon vulnerabel den e liñanan di komunikashon ku instansianan embolbí na Hulanda oropeo.
Bakuna pa biaheronan
Na febrüari, for di region, a drenta e notisia di un brote di e vírùs di kentura hel den área di São Paulo, Brazil i Tolima, Colombia (fuente: PAHO). Outoridatnan lokal a tuma medida pa prevení ku e malesa ta sigui plama. Den un komunikado pa prensa, PG/GGD a dediká atenshon èkstra na bakuna kontra kentura hel pa biaheronan pa Sùit - Amérika. Den e promé kuartal PG/GGD a tene 77 konsulta di biahe. Tabata trata en partikular biahe pa Colombia, Sürnam i Panamá.
Barkunan
Ku nos tarea di salubridat públiko den haf, nos ta purba di sòru pa malesa kontagioso no yega Boneiru via barku (krusero). Rònt mundu mester tin deklarashon di salú yená pa barku promé ku e drenta haf. Den e deklarashon tin skirbí si tin hende malu na bordo. Si tin hende ku malesa kontagioso, ta informá PG/GGD. Despues PG/GGD ta studia e situashon e ora ei i ta konsehá esnan responsabel eventualmente. Masha poko biaha ta nenga entrada na barku, pero esei no ta sosodé kasi nunka.
Den e promé kuartal di 2025, PG/GGD a risibí deklarashon di salú di 82 barku (krusero). Riba mayoria barku e kantidat di hende malu na bordo tabata abou. Un trahadó di PG/GGD a subi algun barku krusero pa kontrolá ki medida a tuma pa prevení plamamentu di malesa kontagioso.
Grip
Den e promé tres lunanan di aña, hopi hende tabatin keho na vianan respiratorio. Na yanüari en partikular, hopi hende a haña fèrkout. E kantidat di hende ku a bai dòkter ku keho di fèrkout no tabata otro ku den e añanan anterior. Mayoria hende a haña e vírùs di influenza (grip), Rhinovirus òf Adenovirus. Esakinan ta vírùs komun di fèrkout. No ta konosí si tin persona ku grip ku mester a drenta hospital.
E angua kontra grip di aña pasá a protehá bon kontra e vírùs di influenza (grip) ku hopi hende tabatin. Na tur a pasa 916 angua kontra COVID-19 i PG a pasa 286 angua kontra grip. Ademas, a pasa 1.392 angua kontra grip na ofisinanan di dòkter. Wak tambe: Entidat Públiko Boneiru: Q4 2024 informashon aktualisá di malesanan kontagioso.
Ta normal ku den e temporada di aña akí tin mas kaso di grip. Esaki por ta debí na e wer di áwaseru i oumento di turista for di region ku temporada di wenter manera Oropa i Merka. a Hulanda oropeo epidemia di grip a kuminsá meimei di luna. Esaki a kaba na fin di mart. Wak tambe: Feiten en cijfers griep | RIVM. Na Merka tin temporada di grip ainda : Weekly US Influenza Surveillance Report: Key Updates for Week 12, ending March 22, 2025 | FluView | CDC.