Veelgestelde vragen over dengue, zika en chikungunya

Dengue of knokkelkoorts is een infectie die je krijgt na een beet van de denguemug (Aedes aegypti). Dengue wordt niet van mens op mens overgebracht.

Meestal heb je bij dengue geen klachten. Heb je wel klachten, dan lijken die vaak op griepklachten: koorts en/of koude rillingen, hoofdpijn (pijn achter de ogen), gewrichts- en spierpijn, huiduitslag, misselijkheid en overgeven.
Heel soms is de ziekte veel ernstiger. Je kan dan een neusbloeding krijgen, of bloedend tandvlees. Of er ontstaan zomaar paarsrode vlekjes op de huid. Bij deze klachten is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts.

Na 1 tot 2 weken zijn de klachten verdwenen.

Een groot deel van de mensen die zika krijgt, heeft geen klachten. Gemiddeld krijgt 1 op de 5 mensen klachten:

• Plotselinge koorts
• Ontsteking van het oog
• Spier- en gewrichtspijn, vooral van de handen en de voeten
• Huiduitslag, vaak eerst in het gezicht
• Soms: hoofdpijn, geen zin in eten, overgeven, diarree en buikpijn

Na maximaal 1 week zijn de klachten verdwenen.

Chikungunya geeft in de meeste gevallen klachten:

• Plotselinge hoge koorts
• Ernstige gewrichtspijn
• Hoofdpijn
• Spierpijn
• Huiduitslag (met rode bultjes)
• Last van de ogen

Na 1 tot 3 weken zijn de klachten verdwenen, maar gewrichtspijn kan maanden tot jaren duren.

Zorg dat de denguemug jou niet kan steken. Als je gestoken wordt terwijl de mug het denguevirus heeft, krijg jij dengue. De denguemug is vooral vroeg in de ochtend en laat in de middag actief. Dit kun je doen om je te beschermen tegen muggenbeten: 

• Gebruik een spray/lotion met minimaal 30% DEET erin.
• Zorg dat jouw huis muggenvrij is, houd de ramen en deuren dicht, gebruik horren en screens.
• Slaap overdag en ‘s avonds onder een klamboe.
• Draag lichtgekleurde kleding, lange broek, lange mouwen, sokken en gesloten schoenen.

Als je dengue hebt, is het belangrijk om je te beschermen tegen nieuwe muggenbeten. Zo voorkom je dat een denguemug jou weer prikt, en via jou dan het virus overbrengt op andere mensen.

Dan is het verstandig om contact op te nemen met jouw huisarts. De huisarts kan dan beoordelen of er meer onderzoek naar dengue gedaan moet worden.

Dengue gaat meestal vanzelf over. Er bestaan geen medicijnen om dengue te genezen. Tegen de koorts en pijn kun je paracetamol gebruiken om de klachten te verlichten.
Gebruik voor de pijn en koorts geen aspirine, diclofenac, voltaren, ibuprofen of naproxen. 

Drink voldoende water. Om uitdroging te voorkomen, kun je zakjes met ORS (Oral Rehydration Salt) oplossen in gekookt water dat is afgekoeld. Drink steeds wat hiervan. Als je toch zieker wordt, neem dan contact op met jouw huisarts.

Het laboratorium meldt aan de afdeling Publieke Gezondheid dat je positief testte op dengue. De afdeling Publieke Gezondheid neemt dan contact met jou op om een afspraak te maken voor een bezoek. Bij het bezoek controleert een medewerker van de afdeling of er rondom het huis broedplekken voor muggen zijn. Als er broedplaatsen worden gevonden dan worden deze weggehaald of behandeld.

Als je getest bent en de test laat zien dat je dengue hebt, meldt je huisarts dat bij de afdeling Publieke Gezondheid. De bedoeling is dat de afdeling Publieke Gezondheid dan contact met je opneemt om een afspraak te maken voor een huisbezoek. Het kan gebeuren dat de afdeling nog geen contact met jou heeft opgenomen. Neem dan a.u.b. zelf contact op met hen via 715-5324.

Dengue komt in de hele wereld voor, vooral in de tropen en de subtropen. Op Bonaire komen bijna elk jaar wel een paar gevallen van dengue voor. In 2012 had Bonaire voor het laatst veel gevallen van dengue. Bijna alle landen van Latijns-Amerika hebben vorig jaar en dit jaar heel veel gevallen van dengue gehad. De kans is groot dat de dengue die we nu op het eiland hebben uit Latijns-Amerika komt.

Het weer speelt ook een rol. Zolang het regelmatig blijft regenen, kan de denguemug eitjes in stilstaand water leggen die later uitkomen. En zolang denguemuggen en het denguevirus aanwezig zijn, kunnen de muggen de ziekte aan mensen doorgeven. 

Ja, je kunt opnieuw dengue krijgen, maar dan een andere variant ervan. Er bestaan vier varianten van dengue. Als je voor de tweede keer dengue krijgt, is er een kleine kans dat je ernstiger ziek wordt.

Als je dengue hebt en je wordt weer door een denguemug gestoken dan kun je het denguevirus doorgeven aan de mug. De mug kan dan andere mensen besmetten. Vanaf het moment dat je klachten hebt die op dengue lijken, kun je ongeveer tot maximaal 12 dagen het virus op de mug overbrengen. Zelfs als je dengue zonder klachten hebt, kun je nog steeds het virus aan de mug doorgeven. Bescherm jezelf daarom goed tegen muggenbeten, zo voorkom je dat anderen dengue krijgen.

Als een denguemug jou prikt, kan hij daarna jouw huisgenoten prikken en zo de ziekte overbrengen. Daarom is het voor iedereen belangrijk om zich te beschermen tegen muggenbeten.

Ja dat kan. Dengue wordt niet van mens op mens overgedragen. Muggen dragen de ziekte over. Daarom is het belangrijk dat jij en jouw bezoekers zich goed beschermen tegen muggenbeten. Het beste is om bezoek binnenshuis te ontvangen en te zorgen dat je huis muggenvrij is.

Dengue is niet besmettelijk van mens op mens. Voelt het kind zich goed? Dan kan het gewoon naar de crèche, opvang, school. Een volwassene met dengue die zich goed voelt, kan gewoon werken. Het is wel belangrijk om je goed te beschermen tegen muggenbeten.

Het vaccin wordt nu alleen nog gebruikt voor reizigers naar een gebied waar veel dengue is. Iemand krijgt twee prikken tegen dengue, na drie maanden is die persoon beschermd. Je kunt de prikken niet krijgen als je minder dan een jaar geleden dengue hebt gehad. Het is nog niet duidelijk hoe lang de dengueprikken bescherming bieden tegen dengue. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert daarom om de dengueprikken nu nog niet aan heel veel mensen te geven.

De muggen doen het goed als ze dicht in de buurt van mensen zijn, denk aan steden, buurten. De mug legt haar eitjes in bakjes met water in huis. En ook in voorwerpen met water om het huis zoals lege flessen, etensbakken, autobanden.
De eitjes komen uit wanneer ze in contact komen met water. De eitjes kunnen goed tegen zeer droge omstandigheden, ze kunnen maanden overleven. Vrouwtjesmuggen leggen tot 5 keer in hun leven tientallen tot honderden eitjes.
De denguemug legt haar eitjes niet in plassen water en meertjes (dammen).
Volwassen muggen rusten in huis uit in donkere ruimtes, in kasten, onder het bed, achter de gordijnen. Hier zijn zij beschermd tegen wind, regen en de meeste roofdieren. Daardoor kunnen ze langer leven en zo de kans vergroten om lang genoeg te leven om het virus van de ene persoon op te pikken en door te geven aan een andere.

De denguemug leeft in de omgeving van mensen en legt haar eitjes in stilstaand schoon water in door mensen gemaakte voorwerpen. Loop minimaal 1 keer per week een rondje in je tuin en kijk uit naar mogelijke voorwerpen waar water in kan blijven staan. Neem wekelijks deze maatregelen om te voorkomen dat muggen kunnen broeden:

• Ruim alle voorwerpen op waar water in zit of die water kunnen opvangen. Kun je de voorwerpen niet opbergen? Draai deze dan om of ga dan wekelijks met de ruwe kant van een schuursponsje langs de gladde wanden om eitjes weg te halen. De eitjes zijn heel klein en zien er als zwarte puntjes uit.
• Heb je tonnen of bakken om regenwater op te vangen voor planten of dieren? Sluit deze dan goed af voor muggen. Dit kan bijvoorbeeld met een doek of muggengaas met een elastische band die eromheen wordt gespannen. Tonnen of bakken met regenwater kunnen in zeer korte tijd duizenden muggen produceren. Bel daarom de afdeling Publieke Gezondheid op het nummer 715-5324 voor advies.

Het heeft weinig zin om in de wijken spuiten tegen muggen. Als je dat doet wordt maar een klein deel van de muggen gedood. Het spuiten heeft geen effect op de broedplaatsen met eitjes, de eitjes blijven uitkomen. Het gif waarmee gespoten wordt, doodt niet alleen volwassen muggen maar ook andere insecten en dieren. Het is ook schadelijk voor mensen. Daarom volgt de afdeling Publieke Gezondheid het advies op van de Wereldgezondheidsorganisatie, WGO. Het advies is om niet zomaar in de wijken te spuiten. Uit onderzoek van de afgelopen jaren blijkt, dat spuiten niet helpt om gevallen van dengue te voorkomen, of een epidemie van dengue terug te dringen.

Bij de afdeling Publieke Gezondheid zijn er medewerkers die zich bezighouden met het uitroeien van broedplaatsen van dieren die ziektes overbrengen. Deze medewerkers werken bij de afdeling Vectorcontrole. Ze controleren het hele jaar bij adressen waar regenwater wordt opgevangen in tonnen of drums. Het regenwater wordt door hen met speciale biologische middelen behandeld. De medewerkers controleren ook of er in wijken broedplaatsen zijn. Ze gaan ook vaak langs bij plekken waar mensen met een zwakke gezondheid wonen of plekken waar veel mensen bij elkaar komen.

Huisartsen en laboratoria melden gevallen van dengue bij de afdeling. Hierna neemt de afdeling Publieke Gezondheid contact op met de persoon die dengue heeft. Deze persoon krijgt tips en adviezen van de afdeling. Daarna gaat een inspecteur van de Vectorcontrole op bezoek bij de persoon met dengue. De inspecteur controleert of er thuis of in de omgeving van de zieke persoon broedplaatsen van de denguemug zijn. Als dat zo is, dan worden de broedplaatsen verwijderd of behandeld.

Heb je advies of hulp nodig voor opgeslagen regenwater in tonnen of regenbakken? Of heb je veel last van veel muggen? Bel dan de afdeling Publieke Gezondheid op het nummer 715-5324.